เมื่ออาทิตย์ที่ผ่านมา ได้ไปศาลแขวงจ.สงขลา และได้นำบทความจากศาล มาเล่าสู่กันฟังดังนี้

ใจความมีอยู่ว่า "มนุษย์ขัดแย้งกันเพราะ....กับดักความคิด...ที่ว่า "

1.มนุษย์จะยึดถือความจริงที่ตนถืออยู่นั้น ว่าเป็นความจริงอันบริสุทธิ์ ทั้งที่มนุษย์เองมีขีดจำกัดในด้านการรับรู้ ดังนั้นการมองในสิ่งเดียวกัน แต่ต่างกันในจุดที่ยืนอยู่ ต่างกันในช่วงเวลาที่มอง ก็อาจทำให้การมองในสิ่งเดียวกัน กลับเห็นในสิ่งที่ต่าง

2.มนุษย์จะยึดเอาตนเองเป็นศูนย์กลางของโลก หมายถึงยึดว่าทุกสิ่งที่ตนเองคิด ที่ตนเองทำ ที่ตนเองได้ยิน เป็นเรื่องถูกต้อง ใครที่ทำ คิด พูด ในสิ่งที่ไม่ตรงกับใจตน หรือตรงกันข้ามกับตน จะเป็นคนผิดหรือคนเลว ทั้งที่ความจริงแล้ว ความคิดบางอย่างไม่มีหลักตายตัวว่าถูกหรือผิด เพราะความคิด ความเห็นของแต่ละบุคคลนั้น ถูกสะท้อนมาจากการศึกษาอบรม ประสบการณ์ อุปนิสัย ทัศนคติ ภาวะวิสัยในขณะนั้น

3.มนุษย์จะเลือกมองแต่ความบกพร่อง ความผิดพลาดของผู้อื่น โดยมองข้ามข้อบกพร่องของตนเอง หรือแม้มองเห็นความบกพร่องของตนเองแล้ว ก็จะปกปิดไว้ ทั้งที่ทุกเหตุของข้อพิพาท มักเกิดจากส่วนผสมของความบกพร่อง ข้อที่น่าติร่วมกันของแต่ละฝ่าย(จะมากหรือน้อยก็แล้วแต่กรณี) และผลประโยชน์ที่แท้จริง ก็คือการเรียนรู้เพื่อใช้เป็นบทเรียนต่อไป ไม่ให้สิ่งที่เกิดขึ้นแล้ว ผ่านไปโดยเสียเปล่า

4.มนุษย์มีความคิดที่ต่างกัน ซึ่งสะท้อนมาจากการศึกษาอบรม ประสบการณ์ อุปนิสัย ทัศนคติ ภาวะวิสัยในขณะนั้น และพยายามเรียกร้องให้ผู้อื่นยอมรับในความคิดของตน แต่กลับไม่ยอมรับว่าผู้อื่นมีสิทธิคิดต่างไปจากตนได้เช่นเดียวกัน

5.มนุษย์มีขีดจำกัดเรื่องความสามารถในการสื่อสาร และมักจะไม่มีความอดทนหรือพยายามทำการสื่อสารให้สัมฤทธิ์ผล เมื่อความอดทนสิ้นสุดลง มนุษย์จึงเลือกวิธีการใช้ความรุนแรง ทั้งทางน้ำเสียง ถ้อยคำ และกลายเป็นใช้กำลังในที่สุด (ซึ่งล้วนแต่เป็นวิธีการเอาชนะกันของสัตว์เดรัจฉานทั้งสิ้น)

6.มนุษย์มีจุดอ่อน ในเรื่องทักษะในการรับฟังข้อเท็จจริง เช่นมนุษย์เลือกที่จะเชื่อเพราะผู้พูดเป็นญาติ เป็นคนรัก เป็นคนที่รู้จัก หรือเป็นคนที่ทำให้พึงพอใจ ถึงแม้ว่าเขาจะไม่ได้เห็น ไม่ได้รับรู้ข้อเท็จจริง ไม่ได้เสพข้อมูลที่ได้ฟังมาอย่างครบถ้วนก็ตาม แต่เขาเลือกที่จะเชื่อทันที โดยไม่สนใจตรรกะและเหตุผลของฝ่ายตรงข้าม หรือเผื่อใจไว้เพื่อการเสพข้อเท็จจริงที่ครบถ้วนในโอกาสต่อไป เขาผู้นั้น เลือกที่จะระบายความโกรธแค้น ระบายโทสะจากสิ่งที่เสพมาไปในทันทีทันใด แม้หลังจากนั้นเขาอาจจะได้เสพข้อมูลที่เพิ่มขึ้น ทำให้คำตอบในใจเปลี่ยนไป เขาก็พยายามที่จะไม่พูดถึง ไม่กลับไปแก้ไขหรือเรียนรู้ความผิดพลาดในเรื่องการรับฟังข้อเท็จจริงนั้น และสร้างเหตุการณ์เช่นนี้ซ้ำแล้วซ้ำเล่า

7.มนุษย์เมื่อพบว่าข้อเท็จจริงใด ที่อีกฝ่ายแสดงออกมานั้น ไม่ตรงตามความจริง(ไม่ว่าความจริงนั้น จะเป็นความจริงที่ตนถืออยู่หรือความจริงอันบริสุทธิ์ก็ตาม) เขาจะปฏิเสธข้อเท็จจริงทุกอย่างที่อีกฝ่ายแสดงออกมาหลังจากนั้น และตัดสินใจว่าทุกอย่างเป็นเรื่องไม่จริงทั้งหมด ซึ่งกลายเป็นเรื่องสุดโต่งเกินไป(เพราะในความเป็นจริงแล้ว จำเป็นต้องใช้ตรรกะแยกแยะเป็นเรื่องๆว่า ในแต่ละสิ่งอย่างที่เขาแสดงออกมานั้น มีความเป็นเหตุเป็นผลหรือไม่ เพียงใด)

8.มนุษย์มักเริ่มต้นการมีปฏิสัมพันธ์ระหว่างกันด้วยความประมาท ข้อตกลงที่ตามมาจึงหละหลวม เร่งรีบและไม่รัดกุม จนขาดการระวังป้องกันเหตุที่จะนำมาซึ่งความขัดแย้งต่อไปภายหน้า(เพียงเพื่อตอบสนองความต้องการของตนโดยเร็ว) และเมื่อมีข้อเท็จจริงบางประการที่ไม่เคยมีกาตีความหรือให้รายละเอียดกันไว้ก่อน มนุษย์จะตีความสิ้งที่เกิดขึ้นนั้น เป็นประโยชน์กับตัวเองหรือฝ่ายของตน (ตามธรรมชาติของมนุษย์เรื่อง สิทธิแห่งการเห็นแก่ตัว หรือเห็นแก่พวก) และท้ายที่สุดจึงเกิดเป็นข้อพิพาท

9.มนุษย์มักเปลี่ยนตัวเองจากผู้เสียหายเป็นจำเลย เปลี่ยนตัวเองจากการได้เปรียบเป็นเสียเปรียบ เพราะโทสะนำพาและการใช้ตรรกะแบบผิดๆ แม้เขาจะคิดได้อีกครั้ง ก็ต่อเมื่อโทสะนั้นได้ระบายออกมาสร้างความวุ่นวายให้แก่ชีวิตแล้ว แต่เขายังจะเลือกมองข้ามสิ่งนั้นไป และพูดเฉพาะในสิ่งที่เขาได้เปรียบ(นั่นคือพูดแต่ความผิดของอีกฝ่าย)

10.มนุษย์พร้อมที่จะให้อภัย ให้โอกาสตัวเอง ญาติพี่น้อง คนที่รู้จักหรือแม้กระทั่งให้กับทุกคนบนโลก ที่อาจจะทำผิดพลาดไป แต่เขาจะไม่ยอมให้โอกาสแม้แต่ครั้งเดียวกับคนที่เป็นคู่พิพาทของตน

11.มนุษย์เมื่อมีทัศนคติในแง่ลบต่อฝ่ายใดแล้ว จะมองข้ามเหตุผลหรือความจำเป็นของอีกฝ่าย ที่หากเขาตกอยู่ในสถานการณ์เช่นนั้น ก็อาจเลือกทำในแบบเดียวกัน

หากผมได้กลับไปที่ศาลนี้อีกครั้ง ผมจะนำรายชื่อท่านผู้พิพากษา ผู้เขียนบทความมาลงให้อีกครั้งนะครับ

ทค.สิรภพ โชติยาธนากูล